پادشاهان قبل از اسلام
کوروش بزرگ – پاسارگاد، استان فارس
داریوش بزرگ – نقش رستم، استان فارس
خشایارشا، اردشیر یکم، داریوش دوم و... – نقش رستم، آرامگاههای شاهان هخامنشی
آرامگاههای هخامنشی همگی در نزدیکی مرودشت و پاسارگاد هستند.
پادشاهان بعد از اسلام:
- شاه عباس بزرگ صفوی – حرم حضرت علیبنموسیالرضا، مشهد (داخل ضریح دفن نشده ولی بنا بر برخی روایات در کنار آستانه دفن است)
- کریمخان زند – شیراز، آرامگاه در موزه پارس (ارگ کریمخانی)
- فتحعلیشاه قاجار – قم (حرم حضرت معصومه، سرداب)
- محمدشاه قاجار – شاهرود (حرم امامزاده یحیی)
- ناصرالدینشاه قاجار – در ابتدا در شاه عبدالعظیم، ری / اکنون بقایای جنازه مشخص نیست (بهدلیل مشروطهطلبان)
- احمدشاه قاجار – در خارج از ایران، پاریس (نه در ایران)
- رضاشاه پهلوی – آرامگاه تخریبشده در شهرری (امامزاده عبدالله)
- محمدرضا پهلوی – دفن در مسجد رفاعی قاهره (نه در ایران)
قهرمانان و سرداران دارای آرامگاه در ایران:
- بابک خرمدین – آرامگاه رسمی ندارد؛ قلعه بابک در کلیبر، یادمانی نمادین از اوست
- آریوبرزن – مقبره ندارد؛ در حوالی راه تنگهتکاب شهید شد
- سورنا – آرامگاه مشخصی ندارد؛ برخی منابع میگویند در منطقه لرستان یا خراسان به خاک سپرده شد
- رستم، سهراب، گودرز، توس، فریدون، کاوه آهنگر، سیاوش، آرش کمانگیر – شخصیتهای اسطورهای هستند و آرامگاه واقعی ندارند یا افسانهای است.
وزیران و رجال بزرگ دارای آرامگاه در ایران:
- نظامالملک طوسی – توس، نزدیک آرامگاه فردوسی (خراسان رضوی)
- ابوعلی سینا – همدان، آرامگاه بوعلی سینا
- ابوریحان بیرونی – آرامگاه در بیرون ایران (غزنه افغانستان)
- خواجه نصیرالدین طوسی – حرم حضرت عبدالعظیم حسنی، شهرری
- امیرکبیر – کربلا (نه در ایران)، اما یادمانی در کاشان
- قائممقام فراهانی – تهران، باغ فین کاشان
- محمد مصدق – احمدآباد، نزدیکی نظرآباد کرج، قلعه احمدآباد
شاعران، عرفا و فلاسفه دارای آرامگاه در ایران:
- فردوسی – توس، خراسان رضوی
- حافظ – شیراز، حافظیه
- سعدی – شیراز، سعدیه
- مولوی – دفن در قونیه (ترکیه)
- عطار نیشابوری – نیشابور
- خیام نیشابوری – نیشابور
- سهروردی – در حلب (سوریه) کشته شد، آرامگاه رسمی ندارد
- شیخ بهایی – حرم امام رضا، مشهد
- ملاصدرا – شیراز (قریه کهک)، آرامگاه در نزدیکی شهر قریه کهک یا بخشی در شیراز
آرامگاههای نمادین (بدون جسد یا با تردید):
- آرامگاه کوروش کبیر – پاسارگاد (مطمئن ولی بقایای جسد نامشخص است)
- آرامگاه بابک خرمدین – ندارد؛ قلعه بابک محل یادبود است
- آرامگاه امیرکبیر – کربلا؛ اما یادمانی در ایران وجود دارد
- آرامگاه ناصرالدینشاه – در ری، اما تخریب و جابهجا شده
نتیجه کلی:
شخصیتهایی که امروز آرامگاهشان در ایران قابل بازدید است:
نام
محل آرامگاه
شهر/منطقه
کوروش کبیر
پاسارگاد
فارس
داریوش بزرگ
نقش رستم
فارس
کریمخان زند
موزه پارس
شیراز
حافظ
حافظیه
شیراز
سعدی
سعدیه
شیراز
فردوسی
آرامگاه فردوسی
توس
عطار نیشابوری
آرامگاه عطار
نیشابور
خیام نیشابوری
آرامگاه خیام
نیشابور
بوعلی سینا
آرامگاه بوعلی
همدان
خواجه نصیرالدین طوسی
حرم عبدالعظیم
شهرری
شیخ بهایی
حرم امام رضا
مشهد
محمد مصدق
قلعه احمدآباد
استان البرز